ویژگی های صدای یک خواننده شامل موارد بسیاری است که بعضی ذاتی و بعضی اکتسابی است، واشاره ای کوتاه به آن میکنم:

1- رنگ صدا :

معمولا وقتی توصیفی از کیفیت صدای یک خواننده میکنند، به رنگ صدای وی اشاره میکنند. صدا نیز مانند رنگهای نقاشی انواع روشن و تاریک دارد. به عنوان مثال اگر دوساز ایرانی تار و سه تار را در نظر بگیرید صدای سه تار روشن تر از تار است. معمولا مخاطبین صدای روشن تر را به تاریک بیشترترجیح میدهند. اما با این حال شاید روشن ترین صداها را نپسندند و این امری سلیقه ای است همانطور که در مورد رنگ صورت انسان ها بعضی رنگ چهره سفید روی و بعضی سبزه گون را میپسندند. رنگ صدا امری ذاتی است اما با پرهیزو رعایت بهداشت حنجره و تمرینات درست، صدا کمی صاف تر میشود . درمیان خوانندگان که از صداهای روشن تری برخوردارند میتوان به صدای استاد قوامی، استاد گلپایگانی ، استاد ایرج،علیرضا افتخاری،محمد اصفهانی وعبدالحسین مختاباد و... اشاره کرد.

2-وسعت صدا :

به محدوده بم تا اوج صدای یک خواننده وسعت صدا میگویند. مثلا میگویند فلانی دو اکتاو یا سه اکتاو میخواند.کسانی دامنه صدای خوبی دارند مانند کسی هستند که قد بلندی دارند و بسیار محبوبند و دست آهنگساز را برای ساختن آهنگ در منطقه بم و اوج باز میگذارند. بعضی صدای بم ضعیفی دارند و اوج خوبی دارند و بعضی بالعکس و این هردومورد ضعفی در کار خواننده محسوب میشود.وسعت صدا تا حدودی قابل توسعه است و از آن مهم تر اینست که هنرآموز آواز، نتهای بالایی که قبلا با فشار میخواند، را بتواند پس از تمرینهای اصولی به راحتی بخواند.ازخوانندگانی که دارای وسعت صدای بالایی میباشند میتوان به استاد طاهرزاده ، استاد ادیب خوانساری،استاد ایرج،استاد گلپا،استاد شجریان، همایون شجریان و... اشاره نمود.

3-حجم صدا:

مقدارهوایی که از دهان یک خواننده درزمان خواندن بیرون می آید را حجم صدا گویند.این ویژگی هم در گیرایی و اثر گذاری بر مخاطب اهمیت بالایی دارد. معمولا عموم مردم حجم صدا را با وسعت صدا اشتباه میگیرند در حالی که تفاوت آشکاری دارند. حجم صدا موردی بسیار خوب است اما بهتر است خواننده در اجرای یک قطعه همواره با حجم بالا حروف را ادا نکند تا از یکنواختی آوازش کاسته شود. همچون مورد وسعت صدا این مورد هم ذاتی است اما با تمرین قابل توسعه میباشد. ازخوانندگانی که حجم صدای بالایی دارند میتوان به استاد تاج اصفهانی، استاد ایرج و استاد علیرضا افتخاری اشاره کرد.

4-داینامیک صدا:

داینامیک صدا میزان شدت صدا میباشد. همانظور که میتوان ساز را قوی یا ملایم نواخت خواننده نیز میتواند کلمات را باشدت و ضعف اجرا کند. این امری اکتسابی است و بسیار تاثیر به سزایی بر شنونده میگذارد. از خوانندگانی که از این مورد به خوبی استفاده کرده اند میتوان به استاد بنان، استادعبدالوهاب شهیدی و استاد گلپایگانی و استاد علیرضا افتخاری نام برد.

5-تکنیک:

ژوست خواندن نتها و درک درست ریتم و بویژه در موسیقی ایرانی اجرای تحریرها ، پاساژها ، غلت ها و... از موارد تکنیک است. این ویژگی هم تا حدود زیادی اکتسابی هست و از خوانندگانی که دراین امر متبحرند میتوان به استاد طاهر زاده،استاد ادیب خوانساری، استاد ایرج و استاد شجریان اشاره نمود.

6-صلابت صدا:

اگر به صدای خوانندگان توجه کرده باشید متوجه میشوید که تعدادی کلمات را با صلابت و استوار ادا کرده و صدایشان به اصطلاح جوهر دارد و بعضی دیگر به اصطلاح شل میخوانند. تا حدی این مورد نیز اکتسابی استت، از صداهای با صلابت میتوان به استادان ایرج، گلپایگانی و شجریان و صدیف اشاره نمود.

7-گرمی و نرمی صدا:

بعضی از خوانندگان صدای با حرارت وبا تاثیر گذاری بسیار بالادارند و بعضی صدایشان به اصطلاح خنک است و این امری ذاتی است. از سوی دیگر بعضی ازخوانندگان کلمات را نرم و لطیف ادا میکنند ودر مقابل بعضی دیگر خشک وتیز. از خوانندگان دارای صدای گرم ونرم میتوان به استاد ادیب، استاد بنان، استاد شهیدی،و استاد علیرضا افتخاری اشاره نمود.

8-حال صدا:

این مورد به درون آدمی برمیگردد و ناشی از معرفت و سوز درون خواننده است. واز خوانندگان دارای این ویژگی میتوان به استاد دادبه، استاد شهیدی،استاد ادیب خوانساری، استاد محمودی خوانساری و استاد رضوی سروستانی اشاره کرد.

9-درک شعرو تسلط بر ردیف:

این مورد مخصوص موسیقی اصیل ایرانی است و اکتسابی بوده و پس از سالها شاگردی و تحقیق دست یافتنی است. از استادان این فن میتوان به استادان بنان، ادیب خوانساری، احمد ابراهیمی، رضوی سروستانی، صدیف و شجریان اشاره نمود.